Bütin dünýäde bilim ulgamlary biri birinden üýtgäp, her bir ýurduň medeniýetini, taryhyny we ykdysady zerurlyklaryny görkezýär. Bu tapawutlara düşünmek talyplar, mugallymlar we syýasatçylar üçin gymmatly maglumatlary berip biler. Bu makalada, birnäçe ýurtda özboluşly aýratynlyklaryny we talyp haky mümkinçiliklerini açyp, dürli bilim ulgamlaryny hödürleýäris.
Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň bilim ulgamyna görä, her ştatyň öz okuw meýilnamasyny düzmäge we standartlary kesgitlemäge hukugy bar. Başlangyç we orta mekdeplerine 6-18 ýaş aralygyndaky çagalar gidýärler. Ýokary bilim jemgyýetçilik kollejlerini, uniwersitetleri we bakalawr we magistr derejesini hödürleýän ýöriteleşdirilen okuw jaýlaryny öz içine alýar.
Amerikan bilim ulgamynyň esasy taraplaryndan biri, akademiki görkezijilere we kollejiň taýýarlygyna baha bermek üçin SAT we ACT ýaly standartlaşdyrylan synaglary ulanmakdyr. Bu synaglar, kollejlere kabul edilmegine, talyp haklaryna we maliýeleşdirilmegine ep-esli täsir edýär.
ABŞ-nyň meşhur talyp haklary:
– Fulbraýt maksatnamasy: Daşary ýurtly talyplara okamak, bilim almak we gözleg geçirmek üçin grantlar berýärFulbright Foreign Student Program maksatnamasy barada maglumat almak üçin okajak.com sahypasyna girip bilersiňiz.
– Zerurlyk boýunça talyp haky: Köp uniwersitetler Pell Grant, Yale uniwersitetiniň talyp haklary ýaly maşgala girdejilerine esaslanýan maliýe kömegini hödürleýärler.
– Üstünlik esasly talyp haklary: Bu talyp haklar akademiki, sport ýa-da çeperçilik üstünlikleri üçin berilýär. Mysal üçin, portalymyzda doly maliýeleşdirilen Knight Hennessy talyp haky.
Angliýanyň bilim ulgamyna göra, okuw 5 ýaşdan 16 ýaşa çenli dowam edýär we bäş basgançakdan ybarat: mekdepden öň taýýarlyk, başlangyç, orta, goşmaça bilim (FE) we ýokary bilim (HE), soňky ikisi hökmany däl.
Angliýada, kollej okuwçylary dereje taýýarlaýan goşmaça bilim edarasydyr. Uniwersitet bolsa, okuwy gutarandan soň talyplara dereje berýän ygtyýarly ýokary okuw jaýydyr.
Bu ulgamyň aýratynlyklaryndan biri, käbir uniwersitetleriniň bakalawr derejesinde magistr derejesini alyp biljek çaltlaşdyrylan programmalary hödürlemegidir. Adaty bakalawr derejesinden tapawutlylykda, çalt programmalar talyplara magistr derejesini alyp barýan bakalawr derejesini gutarman, goşmaça okuw ýylyny almaga mümkinçilik berýär.
Angliýanyň meşhur talyp haklary:
– Chevening talyp haklary: Angliýanyň hökümeti tarapyndan daşary ýurtly talyplaryň bir ýylda magistr derejesini tamamlamagy üçin maliýeleşdirilýär.
– Uniwersitet talyp haklary: Oxford we Cambridge ýaly okuw jaýlary daşary ýurtly talyplara dürli talyp haklaryny hödürleýär.
Kanadanyň bilim ulgamy ABŞ-nyň ulgamyna meňzeýär. Sebite görä, başlangyç we orta bilim 16 ýa-da 18 ýaşa çenli hökmany hasaplanýar. Ýokary bilim kollejlerden (diplomlary we şahadatnamalary hödürleýär) we uniwersitetlerden (bakalawr, magistr we doktorlyk derejelerini hödürleýär) ybarat bolýar.
Kanadanyň meşhur talyp haklary:
– Vanier Canada Graduate talyp haky: Akademiki ussatlygy, gözleg potensialy we ýolbaşçylyk häsiýetleri esasynda doktorlyk dejesiniň talyplary üçin.
– Canada-ASEAN talyp haky: ASEAN agza ýurtlaryň talyplary Kanadada okamak ýa-da gözleg geçirmek üçin.
– Uniwersitet talyp haky: Dürli okuw jaýlary Toronto uniwersiteti Lester B. Pearson halkara talyp haky ýaly talyp haklaryny hödürleýär.
Germaniýada bilim ulgamy alty ýaşdan 15 ýaş aralygynda hökmany bilim talap edýär. Nemes bilim ulgamy bäş esasy basgançagy öz içine alýar: mekdepden öň taýýarlyk, başlangyç, orta, ýokary we dowamly bilim.
Germaniýada bilim ulgamynyň aýratynlyklaryndan biri, hünär okuwyna we taýýarlyga (VET) güýçli üns bermekdir. Bu goşa bilim ulgamy, synp okuwyny iş ýerinde amaly okuw bilen birleşdirýär, talyplara teoretiki bilimleri we amaly tejribe berýär.
Ýokary bilim, dürli bakalawr we magistr derejelerden ybarat bolýan amaly ylymlar uniwersitetlerini we uniwersitetlerini öz içine alýar.
Germaniýanyň meşhur talyp haklary:
– DAAD talyp haky: Dürli okuw derejeleri üçin Nemes akademiki alyş-çalyş gullugy tarapyndan üpjün edilýär.
– Deutschlandstipendium: ýokary üstünlik gazanan talyplar üçin hünäri boýunça talyp haky.
– Erazmus Mundus talyp haky maksatnamasy: Dünýäniň dürli künjeginden gelen talyplar üçin.
Dünýädäki dürli bilim ulgamlaryna düşünmek, global bilim mümkinçiliklerine geçmek üçin möhümdir. Her ýurt özboluşly gurluşlary we tejribeleri, şeýle hem daşary ýurtly talyplary goldamak üçin köp sanly talyp haklaryny hödürleýär. Bu mümkinçilikleri öwrenmek bilen, talyplar dünýäniň dürli-dürli we baý bilim landşaftlaryndan peýdalanyp, bilimleri we geljekki kärleri barada habarly kararlar alyp bilerler.
Bellik: bu makalada görkeziler biziň portalymyzdaky talyp haklaryň tabşyryş möhleti almak gutaran bolmagy mümkin. Täze maglumat üçin esasy talyp haky web sahypalaryna seretmegiňizi haýyş edýäris.
Çeşmeler:
– https://www.studying-in-germany.org/german-education-system/